Yeni Canavar MERS-CoV

MERS Middle East respiratory syndrome ya da ODSS Orta Doğu Solunum Sendromu bir Corona virüs enfeksiyonudur. Bu hastalığa sebep olan virüse verilen isim MERS-CoV'dır. Bu virüsün bulaştığı hastaların yaklaşık olarak yüzde 35-40'ı hayatını kaybetmektedir. Bazı bünyeler hastalığı hafif belirtilerle atlatabilir. Hastalıktan kurtulanların virüsü bulaştırma riski yoktur. 

MERS NEDİR? 

Ortadoğu Solunum Yetmezliği Sendromu (MERS-COV, Middle East Respiratory Syndrome Coronavirüs) diye adlandırılan viral solunum yolu hastalığıdır. 

CORONAVİRÜSLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ NEDİR ? 

Coronavirüsler çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. Coronavirüslerin alt tipi SARS Coronavirüs (SARS-CoV) 2003 yılında ortaya çıktı ve yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. MERS-CoV ilk kez Eylül 2012'da Suudi Arabistan’da insanlarda tanımlandı. Şu an için MERSCoV’nin, SARS’tan farklı olarak insandan insana bulaşması tartışılmaktadır. Hastalık etkeni corona virüsler zarflı, tek pozitif RNA sarmallı orta büyüklükte virüs olan corona virüsler tarafından meydana getirilmektedir. Çoğu insanın hayatlarının bir bölümünde karşılaştığı yaygın virüslerdir. İnsan corona virüsleri çoğu zaman hafiften orta dereceye üst solunum sistemi enfeksiyonlarına yol açarlar. Bulaşma yolları, görüldüğü mevsimler, semptomları da diğer üst solunum sistemi enfeksiyonları gibidir.

NEDEN BAZEN MERS-COV DENİR? 

• MERS-CoV Ortadoğu Solunum Sendromu Coronavirüs, MERS İngilizce kıslatmadan dolayı (Middle East Respiratory Syndrome Coranavirus ) bu adı almıştır. Günümüzde İnsanlarda dolaşımda olan Coronavirüs kökenleri aşağıda sunulmuştur.

 – HCoV-229E- HCoV-OC43-HCoV-NL63- HKU1-CoV 

VİRÜS İLK NEREDE SAPTANDI ? 

Virüs ilk Suudi Arabistan'da 2012 yılında bildirilmiştir. Daha önce insanlar bulunmuş olan diğer koronavirüslere benzer yanları olmakla birlikte diğerlerinden farklıdır. 

MERSCOV KAYNAĞI NEDİR 

Virüsün nereden geldiği, bulaş yolu, kuluçka dönemi ve bulaştırıcılık süresi kesin olarak bilmiyoruz. Bununla birlikte, muhtemelen, bir hayvansal kaynaklardan geldiği düşünülmektedir. MERS-CoV virüsü, insanlarda ek olarak, Katar, Umman, Mısır ve Suudi Arabistan ve Suudi Arabistan'da develerde bulunmuştur. Yarasalar ve diğer hayvanlar MERS-CoV dinamiğinde muhtemel rolü olabilir.

HASTALIK NASIL YAYILIR ? 

MERS-CoV hastasıyla yakın temas içinde bulunanlara yayılır. Enfekte kişilerden hastane gibi sağlık tesislerinde diğer hastalara yayılma olasılığı bulunmaktadır. Hastalığı yayılması da epidemiyolojisi ile ilgilidir. Tüm bildirilen olgular ve Arap Yarımadası yakın ülkelere bağlantılıdır. Çoğu kişide Arap Yarımadası'nda yaşayan ya da hasta olmadan önce son Arap Yarımadası giden hastalardır. Birkaç kişi son zamanlarda Arap Yarımadası, İtalya ve Romanya'ya virüslü bir kişi ile yakın temas ettikten sonra MERS-CoV ile enfekte oldu. MERS-CoV kişiden kişiye nasıl yayıldığını anlamak için birçok ülkede olgu kümelerininartaştırmaları devam ediyor. Yayılımı daha iyi anlamak için bu çalışmaların sonuçlarına ihtiyacımız var

HASTALIĞA BAĞLI SEMPTOMLAR NELERDİR? 

MERS için kuluçka dönemi 2-14 gündür. MERS-CoV enfeksiyonuna sahip olduğu belirlenen kişilerde ağır akut solunum yolu hastalığı bulguları olabilir. Hastalarda ateş, öksürük, nefes darlığı ve bazı hastalarda ishal ve bulantı / kusma gibi gastrointestinal semptomlar görülebilir. MERS-CoV enfeksiyonuna sahip olduğu belirlenen hastaların bir kısmı (%21) hiç semptomsuzdu ya da çok hafif bulgularla (soğuk algınlığı benzeri) seyretti. MERS enfeksiyonu geçiren diğer bazı hastalarda ise ciddi komplikasyonlar ( pnömoni ve böbrek yetmezliği) gözlendi. Ancak MERS COV enfeksiyonu geçirenlerin yaklaşık% 30’uölümle sonuçlanmaktadır. Ancak ölen insanların çoğunda altta yatan bir sağlık sorunu saptanmıştır. Ayrıca hastalığa bağlı ölüm riski yaşla doğru orantılıdır. Hastalığa bağlı ölüm hızı 50 yaş için %38 iken >60 yaş için %75’dir. Olguların %63.5’i erkek ve ortalama yaş 47 (9 ay- 94yaş)’dir. Olgu saptanan ülkeler; Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere, Katar, Umman, Ürdün, Kuveyt, Yemen, Lübnan, İran, İngiltere, Fransa, Tunus İtalya,Malezya, Filipinler, Yunanistan, Mısır, Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, Cezayir’dir. Özellikle Mart 2014’den itibaren olgu sayılarında artış saptanmıştır. 

HASTALIK KİMDE AĞIR SEYREDER ? 

Altta yatan ciddi hastalığı olanlar hastalanmada ve bulaşmada daha fazla rol oynar. Öncesinde ciddi hastalığı olanlar; Bağışıklık sistemleri zayıflamış olan kişiler, diyabet, kanser; ve kronik akciğer, kalp ve böbrek hastalığı olanlarda hastalık şiddetli geçirilebilir. 16-Ekim-2014 itibarıyla Dünya genelinde; 877 vaka saptanmış ve 317 ölüm bildirilmiştir. 

MERS-COV OLASI VE KESİN VAKA TANIMI NASIL YAPILIR ? 

Olası vaka tanımı: Akut ciddi solunum yetmezliği ve/veya akciğer infiltrasyonları olan ve vaka görülen ülkelere son 14 gün içerisinde seyahat öyküsü bulunan ve/veya vaka görülen ülkelere seyahat öyküsü bulunan bir kişiyle seyahat dönüşünden sonraki 14 gün içerisinde yakın temasta bulunup semptomları bu temastan sonraki 14 gün içerisinde gelişen kişiler olası vaka olarak tanımlanır. 

MERS-CoV kesin vaka tanımı: Olası vaka tanımına uyan olgulardan laboratuvar yöntemlerle MERS-CoV saptanan olgular Olası vakalardan balgam, endotrakeal aspirat ve bronkoalveoler lavaj gibi alt solunum yolu örneklerinin alınması şiddetle önerilmektedir.

HASTALIĞIN LABORATUVAR BELİRTİLERİ NELERDİR?

 Lökopeni, lenfopeni, Trombositopeni, ALT ve AST yükseklikleri, LDH yüksekliği,üre kreatinin yükseklikleri, DIC ve hemoliz bulguları görülür. Olguların nerdeyse hepsinde akciğer grafisinde minimalden büyük patolojiler vardır. Tanı için en uygun örnekler: nazofaringeal ve orofaringeal swab ya da nazofaringeal aspirat, balgam, endotrakeal aspirat, BAL gibi örneklerde rRT-PCR ve Nükleik asit sekanslama ile kesin tanı konulması önerilmektedir.

MERS OLAN BİRİ İLE YAKIN TEMASIM OLUR İSE NE YAPMALIYIM? 

Son14 gün içinde teyit MERS vakaları ile yakın temas olursa, sağlık sağlayıcısına başvuru önerilir. 

HASTALIĞIN SPESİFİK BİR TEDAVİ YA DA AŞISI VAR MIDIR ? 

Hastalığın spesifik tedavisi yoktur. Lisanslı bir aşı mevcut değildir. 

HASTALIĞIN KONTROLÜNDE NE YAPILMALI? 

MERS-COV enfeksiyonu şüphesi taşıyan bir hasta ile karşıldığında enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmalıdır. bu hastalar izole edilmelidir. Bu hastalara bakım veren sağlık personeli de kişisel bariyer koruma önlemlerine uymalıdır. Havayolu izolasyon önlemi alınmayan pek çok durumda salgın görülmemistir. Virüsün 1 metreden daha uzak mesafede bulaşabildiği tartışmalıdır. Çoğu durumda cerrahi maskenin koruyucu olduğu bildirilmektedir. Ancak solunum yolu ile taşınabileceğini savunanlarda vardır.

Kaynak:

1-http://ekmud.org.tr/wp-content/uploads/MERS-COV-nedir2.pdf
2-http://www.istanbulhalksagligi.gov.tr/data/content/mers_hastaligi2015.pdf
3-http://varuncnmicro.blogspot.com.tr/2013/09/headlines-mers-and-mers-vaccine.html
4-http://en.wikipedia.org/wiki/Middle_East_respiratory_syndrome_coronavirus
5-https://tr.wikipedia.org/wiki/MERS